Karbon Ayak İzi Nedir? Karbon Ayak İzimizi Nasıl Azaltabiliriz?
Dünyanın en önemli sorunlarından biri haline gelen küresel ısınma, atmosfere salınan gazların sera etkisi sonucunda oluşmaktadır.Küresel ısınma sorununun çözümü ise, bireysel bilinçlenme ve tüketim alışkanlıklarının değişmesi sonucunda olur.
Bireylerin tüketim alışkanlıklarının değişmesi; ulaşım, ısınma gibi faaliyetlerle üretilen ve tüketilen ürünlerinlerin sonucunda ortaya çıkan karbon ayak izinin azalmasına hatta yaşam döngüsünün değişmesine sebep olabilir.
‘’Karbon ayak izi nedir?’’ konusu pek çok insanın bilgi sahibi olduğu bir konu olsa da çoğu insan bu konu hakkında tam bilgiye sahip değildir. Karbon ayak izini en genel tanımıyla açıklayacak olursak, her bireyin kişisel faaliyetleri sonucu doğada meydana getirdiği karbondioksit miktarıdır. Karbon ayak izi, tıpkı yürürken bıraktığımız ayak izi gibi yaşadığımız çevreye bıraktığımız izlerdir.
Ton ve metreküp ile ifade edilen karbon ayak izi miktarı kişisel tercihlerden bağımsız olarak attığımız her adımda kullandığımız enerji türü ve miktarına göre farklı oranlarla ifade edilir. Hemen her adımımızı takiben oluşturduğumuz karbondioksitler yani karbon ayak izimiz, doğrudan yaşadığımız dünyaya, doğal hayata ve çevremize telafi edilemez zararlar vermektedir.
Yeryüzünde yaşayan her bir insan yılda ortalama 7 ton CO2 üretir. Bir ABD vatandaşının yılda ürettiği ortalama miktar 20,4 ton iken, 2017 yılında yapılan çalışmalara göre Türkiye’de kişi başına düşen yıllık ortalama karbon ayak izinin 3.2 ton CO2 olduğu görülmüştür.
(Karbon Dioksit Bilgi Analiz Merkezi'nin (CDIAC) 2017 yılına ait verileridir.)
Karbon Ayak İzini Etkileyen Faktörler Nelerdir?
Karbon salınımı; temelde doğal gaz, kömür, petrol gibi fosil yakıtların yakılması sonucu oluşur. Fosil yakıtlar karbon içerirler ve yakılmaları sonucunda bu karbon açığa çıkar. Her bir birey yaşadığı yere ve yaşam şekline göre farklı miktarda karbon salımına neden olmaktadır. Yediğimiz gıda tipinden tatil şeklimize ve ulaşım çeşidimize göre hepimizin karbon ayak izi farklıdır.
2017 yılında yapılan çalışmalar, bir kişinin karbon ayak izini oluşturan fonksiyonları aşağıda belirtilen oranlarda dağıtmıştır:
- %15 – Doğalgaz, Petro, kömür ve diğer yakıtlar
- %14 – Eğlence, gezme, tatil
- %12 – Elektrik tüketimi
- %12 – Kamusal alandaki faaliyetler
- %10 – Bireysel araç kullanımı
- %9 – Temel ev eşyaları
- %7 – Araç imalatındaki pay
- %6 – Tatil ulaşımı
- %5 – Yiyecek ve içecek tüketimi
- %4 – Giyecek tüketimi
- %3 – Toplu taşıma kullanımı
- %3 – Finansal hareketler
1.Bireysel Araç Kullanımı
Araçlar genellikle fosil yakıt tükettikleri için doğrudan karbon salınımına neden olurlar.Karbon ayak izi hesaplamasında, kişi başına düşen araç sayısının artışı da direkt olarak toplam karbon ayak izini etkilemektedir.
2. Evde Kullanılan Yakıt
Evde ısınma için kullanılan doğal gaz, kömür gibi yakıtlar da doğrudan karbon salınımının nedenlerinden biridir. Ancak doğal gaz, kömüre oranla çok daha düşük oranda salınım gerçekleştirir. Fosil yakıtlar yerine, elektrik ve güneş enerjisi ile ısınma tercih ederek karbon ayak izinizi azaltmış ve doğaya faydalı bir ısınma seçimi yapmış olursunuz. (1 kg kömürün Karbon Ayak İzi: 2,87 kg CO2e’dir)
3.Evde Tüketilen Elektrik
Elektrik üretimi için fosil yakıtlar kullanıldığından dolayı talep edilen elektrik miktarı arttıkça karbon emisyonu da dolaylı olarak artmaktadır.
4.Ev Aletleri
Elektrikli/teknolojik ev aletleri de evde tüketilen elektriği arttırmaktadır. Tüketilen elektriğin artması, karbon ayak izi hesaplamasında toplam ayak izinin arttığını göstermektediir.
5.Hava Yolculuğu ve Toplu Taşıma
Bireysel araç kullanmak yerine toplu taşıma önerilse de otobüs, tren, metro gibi araçlar da yakıt tüketimi ve katettikleri mesafeye bağlı olarak karbondioksit yayarlar. Ancak aralarında salınıma en çok neden olan ulaşım yolu hava yolculuğudur. Eğer uçak yolculuğu yapmak zorundaysanız aktarmalı uçuşları değil direkt uçuşları tercih ederek emisyonların azalmasına katkıda bulunabilirsiniz. (1 saatlik bir uçuş = 182 kilo CO2e)
6.Eğlence ve Turizm
Eğlence ve turizm ihtiyaçları sırasında kullanılan ürün, hizmet ve yakıt miktarı da karbon ayak izini oldukça fazla etkilemektedir
7.Besinler ve İçecekler
Et üretimi, kimyasal gıdalar ve ithal gıdalar bu kategorideki en önemli faktörlerdir. Et üretimi için uygulanan süreçler, gıdaların işlenmeleri, ithal gıdaların ulaşım işlemleri karbon ayak izini artırmaktadır. Pirinç karbon ayak izi en yüksek tarımsal gıdadır. (1 kg Pirincin Karbon Ayak İzi: 4 kg CO2e’dir.)
Aynı zamanda Kırmızı et üretiminde kullanılan metan gazı 20 yıllık periyodda CO2 gazından 72 kat daha fazla atmosfere zarar vermektedir. (1 kg Sığır Etinin Karbon Ayak İzi: 34,6 kg CO2e’dir.)
8.Kıyafet ve Ayakkabılar
Kıyafet ve ayakkabıların üretim süreci de karbon salınımını etkilemektedir.
9.Atıklar ve Geri Dönüşüm Eksikliği
Doğaya bırakılan atıklar ve kağıt, cam, plastik gibi atıkların geri dönüştürülmemesi karbon ayak izini yüksek oranda etkiler.
10.Yeşil Alanların Korunmaması
Yeşil bitkilerin sağladığı sayısız yarar dışında karbon ayak izi etkisini direkt olarak azaltma gücü de bulunmaktadır. Çünkü fotosentez sırasında CO2’yi emen bitkiler doğanın ihtiyacı olan oksijeni üretmektedir. Yaşadığımız doğaya ağaç dikerek yılda 12 kg CO2 emilimi sağlanmasına katkı sağlayabilirsiniz.
11.Çevre Kirliliği
Atıklar, kirlilik ve doğal hayatı koruyamamak hem atmosfere daha fazla karbon yayacak hem de doğanın bu yayılımı absorbe etme yetisini azaltacaktır.
Karbon Ayak İzini Azaltacak Yöntemler:
Günümüzde teknolojinin hızla gelişmesi ve buna bağlı olarak tüketim oranlarımızın artması karbon ayak izin artmasının başlıca sebeplerindendir. Yaşam alanlarımızda yapacağımız minimal değişiklikler, günlük rutinlerimizde alacağımız önlemler bile karbon ayak izi miktarını azaltmamıza yardımcı olur.
Karbon ayak izini azaltmak için alınabilecek bazı önlemleri sizler için aşağıda sıraladık :)
1)Enerji Tasarrufu Sağlamak
Led ampul kullanımı:
Karbon ayak izini oluşturan fonksiyonların başında gelen elektrik tüketimi, kişi başı %12 tüketim oranındadır. Aynı zamanda bir evin aylık toplam enerji giderlerinin %25'i aydınlatma maliyetinden oluşmaktadır.
Tasarruflu ampül kullanımı size %65, LED ampül kullanımı ise %80'e varan oranda tasarruf sağlamaktadır. Aynı zamanda LED ampul kullanarak, ampul ömrü boyunca 600 kg karbondioksit salımını önlemiş olursunuz. Bu durum da karbon ayak izinin azaltılması açısından oldukça önemli bir boyuttadır.
evde360’de bulunan
Osram Led Uzaktan Kumandalı Renk Değiştiren Ampul ile standart ampulüllere kıyasla %80'e varan enerji tasarrufu sağlar. Böylece hem kendi masrafını çıkarır hem de enerji tasarrufu sağlar.
evde360’de bulunan, uzaktan kontrol edebileceğiniz ve karbon ayak izinizi azaltmanıza yardımcı olabilecek farklı
ampul ve
dekoratif aydınlatma seçeneklerini inceleyebilirsiniz.
2) Isıtıcılarınızın ayarlarını sık sık kontrol etmek
Kış aylarında klima, kombi ve termostat gibi ısıtıcılarınızı evde olmadığınız zaman diliminde 10 derece soğutarak veya durdurarak, yıllık ısınma harcamalarınızı yüzde 10 azalatabilir böylece tasarruf edebilirsiniz. Benzer şekilde yaz aylarında, yine evde olmadığınız zaman diliminde klimayı kapatmak faturalarınızda tasarruf sağlayacak aynı zamanda karbon ayak izinizi azaltacaktır.
evde360'de yer alan
Cosa Akıllı Oda Termostatı ile kombi veya klimanızı belirlediğiniz oda sıcaklığında çalıştırarak iç ve dış etkenlerle oluşabilecek sıcaklık değişimlerinin önüne geçebilirsiniz.
Cosa Akıllı Oda Termostatı, evinizin konforunu arttırırken aynı zamanda doğal gaz faturanızdan ortalama %30 tasarruf sağlamaktadır.
evde360'de yer alan bir diğer termostat seçeneği olan,
Danfoss TPOne-B Yeni Nesil Programlanabilir Oda Termostatı ile de evinizn sıcaklık ayarlarını kontrol ederek enerji tasarrufu sağlayabilirsiniz. Enerji tasarrufunuz da karbon ayak izinizi azaltmanıza yardımcı olacaktır.
Websitemizde bulunan diğer
termostat seçeneklerini de inceleyebilir. Tercihinize ve bütçenize uygun ürünleri satın alarak karbon ayak izinizi azaltabilirsiniz.
3) Yenilenebilir ürünler kullanmak
Güneş ve rüzgar gibi enerji kaynaklarının en önemli özelliği küresel ısınmaya katkıda bulunan karbondioksit ve diğer sera gazları yaymamasıdır. Başta karbon salınım gibi konular olmak üzere yenilenebilir enerji kaynakları günümüzde, bir tercihin ötesinde dünyanın geleceği için bir zorunluluk halindedir.
evde360'de bulunan
Schneider Mobiya Solar Lamba, ev ve ofislerde rahatlıkla kullanılabilecek bir üründür. Tercih edeceğiniz yenilenebilir enerji üreten ürünler sayesinde, daha doğal bir yaşama yönelerek, karbon ayak izinizi azaltabilirsiniz.
